Gradiška: Lokalna vlast zaboravila Rome - sjete ih se samo pred izbore

piše: Miljan Kovač

Saša Mašić, predsjednik Saveza Roma RS

Gradiška je opština sa jednom od najmnogbrojnijih romskih zajednica u Bosni i Hercegovini.  Iako aktivni učesnici, društvenog i političkog života u ovoj lokalnoj zajednici gradiški Romi imaju mnogo razloga za nezadovoljstvo svojim položajem, ali posebno načinom na koji se lokalna vlast prema njima odnosi.

Saša Mašić, predsjednik Saveza Roma Republike Srpske odbornik je u Skupštini opštine Gradiška iz reda nacionalnih manjina.  Kaže da aktuelna lokalna vlast slabo ima sluha za probleme ove zajednice, a još manje volje da pomogne, bar kada su u pitanju socijalno najugroženiji među njima. Udruženje koje on vodi i koje je dosada ostavrilo brojne projekte na poboljšanju uslova života gradiških Roma, ne može se pohvaliti saradnjom sa Opštinom Gradiška, koja je na najnižem nivou u proteklih nekoliko godina.

„Ne izlaze nam u susret i ne cijene nas, kao nacionalnu manjinu uopšte, ponašaju se često kao da u ovoj opštini i ne postojimo . U Gradišci imamo četiri nacionalne manjine za koje opštine mjesečno izdvaja po 400 maraka, da bi mogli platiti kancelariju ili neki kancelarijski materijal.  To je mizerno i nedovoljno, a i to se odvaja od 20 hiljada maraka koliko je godišnje za nas predviđeno opštinskim Budžetom. Naše zahtjeve za pomoć najugroženijim odbijaju pod izgovorom da nema dovoljno sredstava u Budžetu. Mi imao razumijevanja, ali ne shvatamo da sredstava ima za neke druge stvari a za nas nema. Dovoljno je, ako vam kažem da se više izdvaja za azil za pse nego sa romsku populaciju u Gradišci“, kaže Mašić.

Kao primjer lošeg odnosa opštinske vlasti prema Romima navodi kako je Opština odbila njihov zahtjev za pomoć socijalno ugroženim porodicama prošle zime. Molili su za 80 paketa osnovnih namirnica za najugoženije koji zbog snijega i rekordno niskih neperature nisu bili u mogućnosti da obezbijede osnovne potrepštine za život. Uslijedio je negativan odgovor.

„Povodom vašeg zahtjeva za dodjelu jednokratne finansijske pomoći za nabavku prehrambenih paketa, obavještavamo vas da se istom ne može udovoljiti zbog trenutnog nedostatka sredstava u Budžetu opštine.“, stoji između ostalog u odgovoru koji su dobili.

Gotovo identičan odgovor uslijedio je i kada su tražili jednokratnu pomoć za obilježavanje Svjetskog dana Roma, 08.aprila ove godine. Zbog toga jedan od svojih najznačajnijih praznika, Romi Gradiške ovaj put nisu ni obilježili.

Opštine im je izašla u susret tako što su im dali autobus i dva vijenca za komemoraciju žrtvama ustaškog logora Jasenovac 22. aprila u Donjoj Gradini. Međutim, i to je učinjeno u „zadnji čas“ nakon mnogo problema i odbijanja, iako je to godinama unazad bila praksa.

S druge strane, vlast je znala za  Rome i njihova udruženja onda kada su im na izborima bili potrebni njihovi glasovi. Umjesto da pomognu, kažu,  ovi koji sada vrše vlast u Gradišci su zavađali Rome, stvarajući paralelna udruženje koja su im služila u izborne svrhe. Ispred tih udruženja, na izborima su za kandidate isticali svoje marionete, kojima nije bio cilj da predstavljaju svoju zajednicu nego da, zarad lične koristi, budu u službi vlasti, ili da odvuku glasove autentičnim predstavnicima nacionalnih manjina. 

Saša Mašić se nije uklapao u takvu konstrukciju, ali bi ga nakon što je osvojio odbornički mandat svi voljeli u svojim redovima. On međutim  kao odbornik nacionalnih manjina ne pripada ni vladajućem ni opozicionom bloku u opštinskoj Skupštini i kako kaže, zastupa isključivo interese svojih glasača i zajednice koju predstavlja.

To mu vlast i zamjera, jer bi skupštinskoj većini itekako dobra došla njegova podrška.  Zauzvrat ne nude ništa od čega bi zajednica imala bilo kakve koristi.

„Ako  bih ja bio u skupštinskoj većini, šta bi nacionalne manjine dobile od toga? Ništa.  Bilo je raznih pritisaka na mene, ali šta mi imamo od toga ako u Opštini nije zaposlen niko od Roma, čak ni čistačica!? I nemaju namjeru nikoga od manjina da zaposle“, konstatuje Mašić.

Nezaposlenost, je inače, najveći problem i ove zajednice. Slobodno bi se moglo reći da su Romi kao nacionalna manjina i u tom pogledu najzapostavljeniji.  Pojedini Romi rade u Gradskoj čistoći, jedna Romkinja je čistačica u školi, a jedna je zaposlena u Domu zdravlja i to je sve.... To je i glavni uzrok sve masovnijim migracijama ovih ljudi koji u potrazi za poslom odlaze u druge zemlje. Preko trideset odsto ih je proteklih godina otišlo u inostranstvo. Mnogi ljeti dolaze na odmor ili na vikend, ali sve rjeđe.

U Udruženju strahuju da će se vrlo skoro pripadnici ove etničke grupe u Gradišci moći prebrojati na prste jedne ruke. Zato aktivno i rade na projektima koji bi im olakšali život ovdje u njihovom zavičaju. Pored nezaposlenosti veliki problem su i loši uslovi za obrazovanje romske djece.

Dobijaju besplatne udžbenike za osnovnu školu. Ali to im, nije od velike pomoći, ako žive u lošim uslovima. Često u jednoj prostoriji od desetak kvadrata živi i po petoro djece i nemaju nikakve uslove za učenje.  Roditelji nisu u mogućnosti ni da im omoguće sve ostalo osim udžbenika što je potrebno za školu.

Uspjeli su se izboriti za bespalatan upis u srednje škole, međutim, za udžebnike srednjoškolcima od vlasti nisu uspjeli dobiti sredstva. Nema sredstava ni za stipendije studentima, a srednjoškolci romske nacionalnosti su zahvaljući angažovanju Udruženja Roma, uspjeli dobiti stipendije od organizacije  „Obrazovanje gradi BiH“ iz Sarajeva.

Međutim i pored svih problema koje imaju u Gradišci, poražavajuća je činjnica, koju ističu, da je položaj Roma u drugim opštinama na još nižem nivou.

Dodik u "neprijateljskom okruženju"

piše: Miljan Kovač
Milorad Dodik je danas u Gradišci iskoristio pomen nedužnim žrtvama iz Zapadne Slavonije, da na tom tužnom skupu, promoviše nove “neprijetelje Republike Srpske”

 “Republika Srpska je ugožena okruženjem u kojem se nalazi”, ispalio je Dodik na obali rijeke Save, a da nije ni trepenuo, a još manje dao bilo kakvo obrazloženje svojoj tvrdnji.

Ostavio nas je u neduomici - ko je to, po njemu, okruženje koje ugrožava Republiku Srpsku.

Nije vjerovatno da je Dodik, pri tom mislio na Hrvatsku. Zašto bi neko ko je hrvatskoj svojevremeno isporučio “jasenovačku građu” i ko se proteklih godina više zalagao za treći (hrvatski ) entitet u Bosni i Hercegovini od bilo kog drugog političkog lidera u Hrvata, imao takvo mišljenje o susjednoj nam i prijeteljskoj zemlji. Uostalom šta bi mu na to rekao njegov prijatelj, lider HDZ-a BiH, Dragan Čović (s kojim se, kako se nedavno pohvalio, "oko svega brzo dogovori").

Možda su se odnosi među prijateljima malo poljuljali – jer čudi da Čović, za koga je Dodik nakon izbora 2014. rekao da je bolji predstavnik Republike Srpske u Predsjedništvu BiH od Mladena Ivanića, nije danas zajedno s Dodikom, pojavio na pomenu u Gradišci. (Ivanić je bar poslao Sakana, a Čović čak ni Čavaru).

Bio bi red, da neko ko tako dobro igra ulogu srpskog člana Predsjedništva BiH prisustvuje jednom ovakvom događaju.

Nije valjda Dodik pod neprijateljski nastrojenim okruženjem, po Republiku Srpsku, mislio na “majčicu” Srbiju!? Pa svi smo ga vidjeli kako se kupa u šampanjcu sa tamošnjim “Glavnim Bajom”, dojučerašnjim “političkim pobačajem”, u izbornoj noći, a i odlazeći Toma grobar je najavio oproštajnu posjetu kod brata grobara iz Bakinaca.

Teško da je Dodik pod neprijeteljsko okruženje svrstao i junačku Crnu Goru. Iako Milo Marlboro i Mile Ronhil nikada nisu voljeli istu vrstu cigareta –  pušačko bratstvo nikada nije ozbiljnije poljuljano. Nije poljuljano čak ni kada je Glavni Baja u Banjaluci tapšao po ramenu Andriju Mandića, jednog od lidera crnogorske opozicije, na promjenu cigareta nije ni pomislio. Pušačke navike su čudo i teško se mijenjaju.

Preostaje jedino da zaključimo da je Baja od Bakinaca pod neprijeteljskim okruženjem mislio na ono “unutrašnje” okruženje – na Federaciju BiH. Međutim i taj zaključak je teško održiv. Pošto Kapetan Dragan u Hrvata, kao “pravi predstavnik RS” u Predsjedništvu BiH, ne staje pod ovu etiketu, preostaje da zaključimo da je Dodik mislio na “političko Sarajevo”, odnosno lidere političkih stranaka iz Sarajeva.

Bio bi i to sasvim pogrešan zaključak, nakon što su Baja i njegove bajice amnestirali čak i Šefika Džaferovića, zamjenika predsjedavajućeg Doma naroda Parlamentarne skupštine BiH, koga su donedavno bojkotovali nazivajući ga “ratnim zločincem”. 

U junačkom boju za usvajanje Zakona o akcizama na naftu u Parlamentu BiH, koji bi omogućio produženje aranžamana sa MMF-om i značio slamku spasa za aktuelnu vlast, novi veliki prijatelj Republike Srpske, postao je i donedavno, makar javno “omraženi” Bakir Izetbegović, ali i lideri drugih “bošnjačkih stranka” bez kojih nema Zakona o akcizama, pa s njim ni novih kredita od MMF-a.

Kako kaže stara bakinačka poslovica: “Brat je mio ma šta pušio, makar iz Teherana dolazio -  samo ako nađemo zajedničku računicu”.

Gdje je, onda, to neprijeteljsko okruženje Republike Srpske.

Da Zvornik, Sokolac, Prijedor… nisu u Republici Srpskoj, mogli bi lako zaključiti da Dodik pod “neprijeteljskim okruženjem, misli na  obruč koji oko njega stežu njegovi stranački, poslovni ili  koalicioni pajtaši, Milana Jolović – Legenda, Mirko Čolović, Gordan Pavlović, Marko Pavić i drugi…

S obzirom, da je Dodik davno preuzeo krilaticu "Republika Srpska to sam ja" – onda nema sumnje na koje je negativno okruženje mislio. Po toj "logici" protiv Republike Srpske su svi oni koji su protiv njega.

Odlučujuća bitaka po Dodika (ili po njegovoj logici  Republiku Srpsku) mogla bi se odigrati već 10. maja, kada će Skupština Republike Srpske odlučivati o prodaji rudnika “Ljubija”, gdje će mu, bar je tako obećao, na megdan izaći DNS- Marka Pavića, a vjerovatno i dio SNSD-a. Novi neprijetelji “Republike Srpske!?